Kampania ma na celu zwiększenie świadomości mieszkańców na temat zjawiska przemocy, w tym w zakresie różnorodnych form przemocy. Ponadto ma na celu wzbudzenie motywacji do prezentowania zachowań pożądanych oraz osobistej odpowiedzialności za reakcję wobec przejawów przemocy, a w szerszym kontekście za kształtowanie relacji społecznych w bliższym i dalszym otoczeniu.

Cele szczegółowe:

• upowszechnienie wśród mieszkańców Bemowa wiedzy nt. form przemocy
• upowszechnienie wśród mieszkańców Bemowa wiedzy nt. rozpoznawania symptomów wskazujących na występowanie przemocy w rodzinie
• upowszechnienie wśród mieszkańców Bemowa informacji o lokalnie działających instytucjach, świadczących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie
• ujednolicenie wiedzy nt. zjawiska przemocy i przeciwdziałania mu wśród przedstawicieli służb, realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy
• promowanie prawidłowej komunikacji wśród dzieci i młodzieży

Realizatorami Kampanii są:

• Urząd Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy – Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia
• Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy

Kluczowe działania w ramach Kampanii zostały zrealizowane w okresie wrzesień – grudzień 2019 r.:

• IX 2019 rok – Inauguracja Kampanii wśród mieszkańców Dzielnicy oraz wśród podmiotów publicznych z terenu Bemowa;
• IX 2019 rok – Upowszechnienie materiałów informacyjnych o zjawisku przemocy i miejscach pomocy;
• X – XI 2019 rok – Wydruk informatora dla profesjonalistów;
• IX – XII 2019 rok – Realizacja programu profilaktycznego wraz z konkursem dla uczniów szkół podstawowych z terenu Dzielnicy Bemowo;
• IX – XII 2019 rok – Cykl artykułów edukacyjnych w lokalnej prasie i na stronach www. instytucji współpracujących w kampanii;
• XI 2019 rok – Tydzień profilaktyki – stoiska profilaktyczne upowszechniające treści kampanijne w instytucjach publicznych i galeriach handlowych;
• Uruchomienie strony internetowej Kampanii;
• Wydruk kalendarza z pracami plastycznymi nagrodzonymi w konkursie, dzieci z bemowskich szkół

W latach 2020 – 2021 działania w ramach Kampanii były kontynuowane. Szczególny nacisk kładziony jest na upowszechnianie przekazu Kampanii, w tym informacji na temat przemocy.

Co roku jesienią organizowany jest Bieg Przeciw Przemocy pod hasłem „Widzisz? Reaguj!”

(PDF, 2 534 KB)

Przemoc fizyczna
szarpanie, kopanie, popychanie, duszenie, przytrzymywanie, szczypanie, policzkowanie, bicie, rzucanie przedmiotami w drugą osobę, klapsy, wykręcanie rąk, ciągnięcie za włosy, przypalanie, fizyczne zmuszanie do jedzenia, pozostawianie w niebezpiecznym miejscu

Przemoc psychiczna
wyśmiewanie, krytykowanie, poniżanie, wyzywanie, stosowanie gróźb, zawstydzanie, obwinianie, szantażowanie, izolowanie, ograniczanie kontaktów, wmawianie choroby psychicznej, wciąganie dziecka w konflikty dorosłych

Przemoc ekonomiczna
zabieranie pieniędzy, zmuszanie do pożyczek, niełożenie na utrzymanie, uniemożliwianie podjęcia pracy, niszczenie przedmiotów, ograniczanie dostępu do pomieszczeń niezbędnych do zaspokojenia potrzeb (kuchnia, łazienka)

Przemoc seksualna
wymuszanie pożycia seksualnego, nieakceptowanych praktyk seksualnych, zmuszanie do seksu z osobami trzecimi, wyśmiewanie wyglądu, ciała, krytyka zachowań seksualnych, zmuszanie do oglądania treści pornograficznych

Zaniedbanie
niezapewnianie odpowiednich warunków do życia/rozwoju osoby zależnej (dziecko, osoba starsza, niepełnosprawna), brak bezpiecznego schronienia, opieki, pożywienia, opieki medycznej, dostępu do nauki, ograniczanie kontaktów społecznych

Intencjonalność – działania sprawcy nie są przypadkowe. Intencjonalność nie musi oznaczać celowego krzywdzenia ofiary i zadawania jej bólu. Sprawca przemocy dąży do uzyskania pełnej kontroli, władzy nad osobą doznającą przemocy, do jej bezwzględnego posłuszeństwa. Jest przekonany, że tylko on wie co jest dobre dla pozostałych członków rodziny, a w związku z tym wyłącznie on ma prawo podejmować decyzje, ustalać zasady życia w rodzinie – pozostali muszą się podporządkować (nie będzie zatem przemocą przypadkowe, niezamierzone sprawienie przykrości, wypadku lub uszczerbku na zdrowiu).

Dysproporcja siły – nie chodzi tu jedynie o różnicę sił fizycznych, ale także przewagę związaną z pozycją społeczną, odpornością psychiczną, statusem materialnym itp. W wyniku kolejnych aktów przemocy różnica sił coraz bardziej się pogłębia, osoba krzywdzona staje się coraz bardziej bezradna, sprawca – coraz bardziej silny i bezkarny (zatem wymiana ciosów lub obraźliwa wymiana słowna pomiędzy osobami o podobnym możliwościach fizycznych i psychicznych nie jest przemocą a agresją, która może wyrażać konflikt)

Naruszanie godności i praw – sprawca przemocy narusza godność osoby doznającej przemocy, poniża ją, ośmiesza, pozbawia stopniowo wszelkich praw (np. do nietykalności cielesnej, do decydowania o sobie, do kontaktów z rodziną, do godziwych warunków życia, itp.) Powodowanie cierpienia i szkód – ofiary przemocy doznają zarówno szkód fizycznych jak i psychicznych. W wyniku wieloletniej przemocy mogą dojść do przekonania, że zasługują na takie traktowanie.

Analiza związków, w których dochodzi do przemocy ujawnia, że w pierwszych latach rozwijania się przemocy występuje często specyficzny cykl przemocy, składający się z trzech powtarzających się faz: faza narastającego napięcia, faza rozładowania napięcia, faza miesiąca miodowego.

Cykle takie mogą trwać przez wiele lat, przy czym zwykle skracają się fazy „miodowego miesiąca”, wydłużają i bardziej dramatycznie przebiegają fazy narastania napięcia i gwałtownej przemocy. To co kiedyś było w fazie „miodowego miesiąca” przyjemnością, przekształca się w unikanie przykrości, bólu i cierpienia. Po pewnym czasie faza miodowego miesiąca zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy.

1. Faza narastania napięcia

   Tę pierwszą fazę cyklu przemocy charakteryzuje wyczuwalny wzrost napięcia w związku oraz pojawienie się co raz więcej sytuacji konfliktowych. Partner staje się drażliwy, każdy drobiazg wyprowadza go z równowagi, jest ciągle spięty i poirytowany. Każdy szczegół staje się pretekstem do wszczęcia awantury. W tej fazie partner może pić więcej alkoholu, przyjmować narkotyki lub inne substancje odurzające. Kobieta stara się opanować sytuację i oddalić zagrożenie. Zaczyna przepraszać partnera za swoje zachowanie, uspokajać go, wywiązywać się z wielką starannością ze swoich obowiązków i zachcianek partnera. Stara się usprawiedliwiać partnera, szuka wytłumaczenia, dlaczego partner jest taki nerwowy: miał zły dzień, to przez alkohol, miał ciężki dzień w pracy. Zdarza się, że u niektórych kobiet w tej fazie pojawiają się dolegliwości psychosomatyczne np. ból żołądka, głowy, bezsenność, ból w klatce piersiowej, utrata apetytu. Inne stają się apatyczne, przygnębione lub odwrotnie bardzo nerwowe, spięte, niespokojne. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia.

   Czasem zdarza się, że kobiety wywołują same w pewnym momencie kłótnie po to, żeby „mieć to wszystko już za sobą”.

   UWAGA!

   Osoba doznająca przemocy w rodzinie nie ponosi odpowiedzialności za to, że partner stosuje przemoc. Odpowiedzialność za swoje zachowanie ponosi jedynie osoba, która się go dopuszcza.

2. Faza ostrej przemocy

   W tej fazie napięcie, które narastało w partnerze znajduje upust. Zachowanie sprawcy staje się nieprzewidywalne, gwałtowne, często wpada w szał. Dochodzi do eksplozji zachowań agresywnych, zarówno fizycznych jak i psychicznych.

   Kobieta ponownie stara się zrobić wszystko, żeby uspokoić partnera i ochronić siebie. Jednak bez względu na to, co robi, nie przynosi to oczekiwanego efektu. Po zakończeniu wybuchu przemocy partnerka często jest w szoku. Odczuwa wstyd i przerażenie, jak również złość i bezradność, jest oszołomiona.

3. Faza miodowego miesiąca

   W momencie, kiedy sprawca wyładował już swoje emocje i zdaje sobie co zrobił, staje się inną osobą. Zaczyna przepraszać partnerkę za swoje zachowanie, szczerze żałuje, obiecuję że TO już nigdy się nie powtórzy, że nie wie zupełnie co się z nim stało, starając się znaleźć zewnętrzne wytłumaczenia dla swojego zachowania.

   W tej fazie sprawca przemocy zaczyna okazywać skruchę, ciepło i miłość. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się tak, jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Dba o ofiarę, spędza z nią czas, okazuje zainteresowanie. Dzięki takiemu zachowaniu partnera kobieta zaczyna wierzyć, że jej ukochany się zmienił i akt przemocy był tylko wyjątkowym incydentem, który więcej się nie powtórzy. Życie we dwoje jest znowu piękne i pełne nadziei. Jeśli wcześniej kobieta weszła na drogę prawną (złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, sprawa rozwodowa itp.) w tej fazie może się wycofać z tych działań, wierząc, że sytuacja wróciła do normy i przemoc już nie powróci.

   UWAGA!

   Faza miodowego miesiąca mija i niebawem cykl rozpoczyna się od nowa – pojawia się faza narastania napięcia, która przechodzi w kolejne fazy.

   Ta faza cyklu przemocy ma niezwykle silny wpływ na pozostawanie osoby jej doznającej w krzywdzącym związku. To tutaj powstają złudne nadzieje, że sprawca zmieni się. Łatwo pod wpływem tego co dzieje się w tej fazie, zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch etapów.

• Normy społeczne i kulturowe

  Wielowiekowe przyzwolenie społeczne na krzywdzenie osób najbliższych, w szczególności kobiet i dzieci; w wielu środowiskach nadal akceptuje się stosowanie kar cielesnych oraz przekonanie o dominującej roli mężczyzny w rodzinie. Również silne przekonanie, że to co dzieje się w rodzinie należy do sfery prywatności powoduje poczucie bezkarności sprawcy i nasila bezradność ofiary, a także nasila niechęć do ingerowania w cudze sprawy rodzinne.

• Dziedziczenie wzorca przemocy

  Dzieci wychowujące się w rodzinie, w której stosowana jest przemoc przyswajają sobie zachowania dorosłych, których są świadkami lub ofiarami. Uczą się, że przemoc to najlepszy i najskuteczniejszy sposób osiągania swoich celów i rozwiązywania konfliktów. Dlatego też przemoc bywa przekazywana z pokolenia na pokolenie.

• Uzależnienie i nadużywanie alkoholu (lub innych środków psychoaktywnych)

  Używanie środków odurzających osłabia kontrolę własnych zachowań, zwiększa prawdopodobieństwo reagowania gniewem i złością na trudności i niepowodzenia życiowe, zaburza ocenę sytuacji i interpretację zachowań innych osób. Badania dowodzą, że większość sprawców przestępstw popełnionych przy użyciu przemocy, jest pod wpływem środków odurzających (alkoholu i narkotyków).

  Uzależnienie od alkoholu nie zwalnia z odpowiedzialności za popełnione czyny, mimo że sprawcy często wykorzystują fakt bycia nietrzeźwym jako usprawiedliwienie swojego zachowania.

• Środowisko społeczne

  Stres związany z sytuacją socjalno-ekonomiczną rodziny (bezrobocie, problemy finansowe, mieszkaniowe, zdrowotne) może wywoływać frustrację i sprzyjać pojawieniu się zachowań przemocowych. Osamotnienie rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej, izolacja, brak wsparcia z zewnątrz – osobistego lub instytucjonalnego – w sposób znaczący może wpływać na nasilenie zachowań związanych z przemocą.

Nadal bardzo powszechne jest postrzeganie osób doznających przemocy jako takich, które w pewien sposób wyrażały zgodę, czy nawet dążyły do przemocy. Nierzadko osoba doświadczająca przemocy widziana jest jako zniewolona, bezczynna, bezsilna. Samo słowo ofiara, choć oddaje dobrze kontekst sytuacyjny i naturę przemocy ma charakter stygmatyzujący. Postrzeganie ofiar przemocy domowej odzwierciedlają również stereotypy funkcjonujące w polskim społeczeństwie, np. „niektóre kobiety lubią być bite”, „jak się kobiety nie bij, to jej wątroba gnije”, „zasłużyła sobie na przemoc, bo prowokowała”. Są to stwierdzenia szczególnie deprecjonujące i obarczające niezasłużoną winą najczęściej wynikające z braku wiedzy osoby, która je wypowiada. Nikt bowiem nie zasługuje na przemoc, zniewagi i&nsbp;bicie. Z istoty przemocy, jej postępującego charakteru wynika zachowanie sprawcy.

Za stosowanie przemocy zawsze odpowiedzialność ponosi sprawca!

Dla dorosłych osób doznających przemocy charakterystyczne są:

• Niska samoocena
• Bierne mechanizmy radzenia sobie
• Poczucie braku wpływu na własne życie
• Silna zależność
• Obniżony nastrój
• Negatywne przekonania o sobie i świecie
• Zinternalizowane poczucie winy
• Izolacja społeczna
• Dolegliwości psychosomatyczne

Powyższe zachowania i postawy mogą prowadzić do występowania zaburzeń lękowych (lęk przed podejmowaniem odpowiedzialnych zadań, napady lęku i paniki, ponowne nawracające przeżywanie doświadczeń związanych z przemocą) i zaburzeń depresyjnych (smutek, przygnębienie, bezsenność lub nadmierna senność).

Osoba doznająca przemocy bardzo często zachowuje się w sposób niezrozumiały, ale jak najbardziej typowy dla jej sytuacji:

• Osoba doznająca przemocy boi się sprawcy, niejednokrotnie ma przekonanie, że jeśli komuś powie o tym co ją spotyka, będzie jeszcze gorzej
• Obawia się, że sama sobie nie poradzi
• Podejmowała już próby szukania pomocy, jednak nie przyniosły rezultatu
• Obawia się, że nikt jej nie uwierzy
• Pamięta, że osoba stosująca przemoc potrafi przeprosić, być miła i na jakiś czas zmienić swoje zachowanie (cykl przemocy)
• Wierzy, że osoba stosująca przemoc się zmieni
• Wierzy, że zasłużyła na takie traktowanie
• Jest przekonana, że przemoc jest mniejszym złem niż rozwód, a dzieci powinny wychowywać się w pełnej rodzinie

Z badania przeprowadzonego w 2018 roku przez Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy wynika, że osobami doznającymi przemocy domowej, podobnie jak w większości kraju, najczęściej są kobiety.

Z raportu poświęconego diagnozie zjawiska przemocy wynika, że w 2017 roku kobiety stanowiły 87% ogólnej liczby ujawnionych ofiar przemocy, głównie były to osoby w wieku 31 – 50 lat.

Istnieje kilka koncepcji psychologicznych wyjaśniających zjawisko przemocy i zachowanie ofiar.

Syndrom wyuczonej bezradności – to bezsilność, która pojawia się w wyniku nabytych doświadczeń. Zwykle osoba doznająca przemocy początkowo poszukuje pomocy dla siebie. Często jednak okazuje się, że działania mające ją ochronić, nie skutkują i nie przynoszą oczekiwanych przez nią efektów. Osoba długotrwale doznająca przemocy zaczyna odczuwać brak kontroli nad swoim życiem i wierzyć, że nie ma wyjścia z obecnej sytuacji. W związku z tym zaprzestaje podejmowania jakichkolwiek działań, ponieważ jest przekonana, że cokolwiek zrobi i tak nie przyniesie to pożądanego rezultatu. Syndrom wyuczonej bezradności jest tym większy im dłużej osoba doznająca przemocy pozostaje w&nbs;sytuacji, na którą nie ma wpływu oraz im więcej ma rozczarowań związanych z poszukiwaniem wsparcia.

Zjawisko prania mózgu – mechanizm polegający na systematycznym i celowym wpływaniu na czyjeś poglądy, przekonania, potrzeby, uczucia w taki sposób, aby osoba poddana wpływowi manipulacyjnemu działała zgodnie z oczekiwaniami sprawcy. Sprawca regularnie krytykuje ofiarę, wmawia jej bezradność, niskie umiejętności, okazuje lekceważenie. Powoduje to u ofiary zupełną zmianę obrazu siebie: uważa się za głupią i niezdolną, co sprawia, że nie podejmuje nowych, czy trudniejszych działań. Jej życie koncentruje się na dostosowaniu do żądań sprawcy. Przeżywa stały lęk i poczucie winy, ma osłabioną zdolność psychiczną i fizyczną do stawiania oporu, bezkrytycznie przyjmuje obraz rzeczywistości, jaki kreuje sprawca. Metody stosowane w „praniu mózgu” to: izolacja, poniżanie i degradacja, monopolizacja uwagi, doprowadzenie do wyczerpania, wywoływanie lęku i depresji, naprzemienność kary i nagrody.

Mechanizm „psychologicznej pułapki” – osoba doznająca przemocy jest przekonana, że nie może zrezygnować ze związku, w który zainwestowała tak dużo zapału, energii i czasu. Trwa w relacji, która przynosi jej cierpienie, ciągle żyje nadzieją, że będzie lepiej jeśli się postara. Im więcej wkłada pracy i energii w ratowanie związku, tym trudniej jej z niego zrezygnować. Ciągle żyje nadzieją, że będzie lepiej. Dlatego też inwestuje w ten związek. Obwiniając siebie za całe zło, wierzy, że jeśli bardziej się postara, to będzie lepiej. Ma poczucie, że zależy to właśnie od niej. Im więcej się stara i wkłada w to działanie więcej energii, tym trudniej jej zrezygnować.

Proces wiktymizacji – powtarzające się akty przemocy, brak pomocy i umiejętności radzenia sobie w trudnej sytuacji sprawiają, że osoba doznająca przemocy nabiera przekonania, że zasługuje na takie traktowanie. W konsekwencji dochodzi do zmiany tożsamości osoby krzywdzonej, która wchodzi w rolę ofiary, przestaje się bronić, obwinia się i przestaje oczekiwać poprawy swojej sytuacji, traci nadzieję i poczucie godności. Zdarza się, że dzieląc się swoimi problemami osoba doznająca przemocy spotyka się z bagatelizowaniem, niedowierzaniem i obwinianiem ze strony otoczenia. Takie zachowania nazywamy „wtórną wiktymizacją”.

Syndrom sztokholmski – mechanizm, który przejawia się tym, że ofiara pomimo krzywd doznawanych od sprawcy żywi do niego ciepłe uczucia, popiera go i chroni przed konsekwencjami. Osoba doznająca przemocy odczuwa „patologiczną wdzięczność” za drobne przywileje, „miodowe miesiące”, chwile spokoju, namiastkę uczucia ze strony sprawcy. Do czynników rozwoju syndromu sztokholmskiego należą: realne zagrożenie życia lub zdrowia osoby doznającej przemocy, izolacja od otoczenia, całkowita zależność od sprawcy, zachowanie sprawcy nacechowane pewnego rodzaju uprzejmością lub opiekuńczością.

Zespół stresu pourazowego (PTSD) – występuje u ofiar traumatycznych wydarzeń, np. wojen, klęsk żywiołowych, wypadków drogowych, gwałtów, przemocy. Dotyczą sytuacji, w których człowiek jest narażony na utratę zdrowia i życia. Nasilenie PTSD zależy od intensywności i czasu trwania traumy. Objawy PTSD są intensywniejsze u osób, które przeżyły traumę w wyniku aktywności człowieka (gwałt, przemoc domowa), niż u ofiar zjawisk naturalnych (powódź, huragan). Objawami PTSD są m.in. zaburzenia snu, drażliwość, wybuchy gniewu, złości, czujność, natarczywe wspomnienia, koszmary senne.

Jeżeli doznajesz przemocy

Jeżeli doznajesz przemocy ze strony osób najbliższych nie ponosisz za to odpowiedzialności. Za stosowanie przemocy zawsze odpowiedzialny jest wyłącznie sprawca. Nie jesteś jednak osobą skazaną na doznawanie przemocy.

ZGŁOŚ SIĘ PO POMOC!

W rozdziale Baza instytucji znajdziesz miejsca, gdzie możesz uzyskać pomoc i wsparcie w związku z doznawaną przemocą.

Kim jest?

Badania prowadzone wśród osób, które stosują przemoc wobec najbliższych jednoznacznie pokazują, że nie ma jednolitego portretu (jednego typu) sprawcy przemocy w rodzinie. Udało się jednak wyodrębnić u sprawców przemocy pewne cechy wspólne, które posiadają oni w stopniu większym niż osoby, które nie krzywdzą członków swojej rodziny.

Jaki sposób myślenia o sobie, postrzegania rzeczywistości sprzyja zachowaniom przemocowym?

Osoby stosujące przemoc charakteryzuje określony system przekonań na temat mężczyzn, kobiet, rolach w związku, rodzinie, relacji pomiędzy płciami i ludźmi w ogóle, który wspiera patriarchalny model rodziny i określony sposób wychowania dzieci. Postrzeganie świata jako pola do walki, na której za każdym razem, żeby mógł ktoś wygrać, ktoś inny musi przegrać. W związku z powyższym konsekwencją jest dzielenie świata na męski i żeński, silniejszy i słabszy, ważniejszy i nieistotny. Przekonanie o wyjątkowości swojej roli w zderzeniu z codziennym doświadczeniem i różnorodnymi trudnościami może generować poczucie niższej wartości i bycia do niczego, poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego.

Jak się zachowuje osoba stosująca przemoc?

Głównym sposobem bycia w świecie są manipulacje. Osoba stosująca przemoc manipuluje obwiniając za swoje zachowanie innych, minimalizując to, co zrobiła lub zaprzeczając stosowaniu przemocy. Poprzez manipulacje i inne zachowania przemocowe dąży do dominacji oraz sprawowania władzy i kontroli. Ponieważ postrzega relacje z innymi ludźmi jako hierarchiczne i dzieli świat na męski – wyższy oraz kobiecy – niższy, stara się podporządkować i uprzedmiotowić partnerkę. Konflikty rozwiązuje poprzez narzucenie swojej woli i używanie siły, także dlatego, że nie dostrzega wartości związanych z kompromisem i współdziałaniem.

Opozycja: wygrany – przegrany sprawia, że kompromis postrzega jako porażkę. W kontaktach z innymi ludźmi podsyca spory, a odpowiedzią na czyjeś zachowania często staje się agresja i stosowanie przemocy. Takiemu zachowaniu może także sprzyjać niski poziom kompetencji społecznych. Osoba stosująca przemoc ma małą zdolność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, jest odcięta od uczuć, obawia się porzucenia i ma poczucie winy, które stanowi dla niej element usprawiedliwiający. W relacjach z osobami bliskimi jest zaborcza i obawia się porzucenia, które tłumaczy zazdrością. Odczuwa niski poziom empatii wobec osób zależnych od siebie: finansowo, zdrowotnie, emocjonalnie.

Wśród osób stosujących przemoc spotyka się także borykających się z problemami społeczno-ekonomicznymi: brakiem pracy, złymi warunkami mieszkaniowymi, trudnościami finansowymi. Niezadowolenie z sytuacji zawodowej czy materialnej może prowadzić do przenoszenia odczuwanej złości na inne osoby. Część osób stosujących przemoc nadużywa alkoholu lub innych środków psychoaktywnych i wymaga wsparcia także w tym obszarze funkcjonowania. Doznawanie przemocy w dzieciństwie lub bycie świadkiem zachowań przemocowych także może prowadzić do stosowania przemocy w dorosłym życiu.

Dlaczego ktoś używa przemocy?

Zazwyczaj osoba stosuje konkretne zachowania przemocowe w jakimś celu. Zwykle chce osiągnąć pewne korzyści. Korzyść płynąca z zachowania przemocowego w postaci szybkiego osiągania celów, poczucia siły i kontroli, często długotrwającej bezkarności, przewyższa koszty w postaci utraty zaufania, oddalenia w relacji z osobami dorosłymi oraz dziećmi, izolacji społecznej czy towarzyszącego poczucia winy. Dopiero konsekwencje w postaci tzw.: „kosztów twardych”: separacji, rozwodu, wyroku sądowego, dozoru kuratora, udziału w zajęciach korekcyjno-edukacyjnych, sprawiają, że osoba stosująca przemoc zaczyna zauważać szkody, jakie przynosi jej stosowanie przemocy.

Jeśli chcesz dokonać jakieś zmiany!

1. Zweryfikuj swoje zachowanie i zastanów się nad tym, czy nie reagujesz nieadekwatnie do sytuacji w codziennych sytuacjach życiowych.
2. Znajdź miejsce, w którym uzyskasz dostęp do informacji i niezbędne wsparcie.
   W rozdziale Baza Instytucji umieszczone są adresy instytucji, zajmują się pracą z osobami stosującymi przemoc na terenie Warszawy, w tym Bemowa.
3. Zgłoś się do punktu, którego oferta najbardziej odpowiada twoim potrzebom.

Rola świadka nie jest łatwa… Możesz nie mieć pewności, czy masz do czynienia z przemocą, a także obawiać się, czy Twoja reakcja nie zostanie uznana za „wtrącanie się” w sprawy rodzinne i czy Twoja interwencja nie pogorszy sytuacji.

Świadek przemocy to osoba bardzo ważna. Osoba doznająca przemocy często boi się zgłosić na policję z uwagi na to, że doznała krzywdy w domu gdzie przebywała sama z osobą stosującą wobec niej przemoc i obawia się braku osoby mogącej potwierdzić jej słowa.

Osoba pokrzywdzona może obawiać się osoby, od której doznała tej przemocy, może bać się o swoje dzieci. Może nie mieć wiary we własne możliwości lub też wstydzi się mówić o swojej sytuacji i prosić o pomoc. Być może nie wie o Twoim istnieniu. Pamiętaj, że możesz być jedyną osobą, która zauważyła, że ktoś wymaga pomocy i odegrać zasadniczą rolę w przerwaniu cyklu przemocy.

Świadek przemocy – Kto to?

Być może słyszysz lub widzisz, że jedna z osób będących ze sobą w związku krzyczy na partnera, bije go, niszczy przedmioty będące w domu, słyszysz płacz dziecka spowodowany tym, że jest ono krzywdzone. Być może usłyszałeś historię swojej znajomej, przyjaciółki, kogoś z rodziny, w której opowiadała Tobie o doznawanej przemocy. Znaczy to, że jesteś świadkiem przemocy w rodzinie.

W przypadku powzięcia informacji o przemocy powinieneś zawiadomić o tym policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziała przemocy w rodzinie. Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie osoby będące świadkami użycia przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. (art. 12.2. ust.)

Ustawodawca nakłada szczególne obowiązki na świadków przemocy, szczególnie na osoby, które pełniąc swoje obowiązki służbowe lub zawodowe powzięły podejrzenie o występowaniu przemocy w rodzinie. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o jej popełnieniu, niezwłocznie zawiadamiają o tym policję lub prokuratora. (Art.12.1. ust.)

W rozdzialne Baza instytucji znajdziesz miejsca, gdzie możesz uzyskać pomoc i wsparcie, w tym dane adresowe instytucji, które udzielają wsparcia w obszarze przeciwdziałania przemocy.

PAMIETAJ! – Fakty i mity dotyczące stosowania przemocy

MIT: Przemoc w rodzinie to prywatna sprawa, nikt nie powinien wtrącać się w prywatne sprawy rodziny („brudy pierze się we własnym domu”; „zły to ptak co własne gniazdo kala”; „nie mów nikomu co się dzieje w domu”).
FAKT: Niekontrolowana agresja może prowadzić do eskalacji przemocy. Żadnej sytuacji, w której może dojść do utraty zdrowia lub życia, nie można traktować jako kwestii prywatnej.

MIT: Przemoc dotyczy tylko rodzin z marginesu społecznego.
FAKT: O przemocy mówi się, że jest zjawiskiem demokratycznym. Dotyka wszystkich niezależnie od wykształcenia, statusu społecznego czy majątkowego. Mitem jest, że występuje wyłącznie w tzw. rodzinach trudnych.

MIT: Nie donosi się Policji na rodzinę/znajomych/sąsiadów.
FAKT: Przemoc domowa nie jest tylko sprawą rodzinną, ale przestępstwem ściganym z urzędu. Policja jest powołana do ochrony bezpieczeństwa osób, zapobiegania popełnianiu przestępstw i ścigania sprawców przestępstw.

MIT: Gdyby ofiara naprawdę cierpiała, odeszłaby od sprawcy.
FAKT: Strach, zależność finansowa, brak innych możliwości zamieszkania, obawa przed „pozbawieniem dzieci ojca”, brak pracy – to tylko niektóre z czynników powstrzymujących przed odejściem od sprawcy.

MIT: Jeśli ktoś jest bity, to znaczy, że na to zasłużył.
FAKT: Nikt nie zasługuje na bicie! Zupa była za słona, kobieta źle zajmowała się dziećmi, była nie dość troskliwa dla męża, zbyt dużo czasu spędzała poza domem – to tylko preteksty!

Bycie świadkiem przemocy powoduje, że powinieneś zawiadomić o tym policję bądź inną służbę realizującą zadania w obszarze przeciwdziałania przemocy i odpowiedzialną za pomoc ofierze. Tu praktycznie twoja rola się kończy.

W 2010 roku znowelizowano ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która nałożyła na pięć służb obowiązek realizacji od 2011 roku procedury „Niebieskie Karty”. Istotą takiego rozwiązania było stworzenie interdyscyplinarnego modelu pracy w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wprowadzenie nowego sposobu postępowania instytucji i służb w przypadkach podejrzewania przemocy w rodzinie polegało na nawiązywaniu współpracy i podejmowaniu wspólnych interdyscyplinarnych działań, zgodnie z założeniem, że przemoc w rodzinie jest nie tylko zagadnieniem prawno-karnym, lecz także społecznym, zdrowotnym, psychologicznym i socjalnym.

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
• gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
• policji,
• oświaty,
• ochrony zdrowia,

w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.

Wszczęciem procedury „Niebieskie Karty” jest wypełnienie przez uprawnioną osobę (przedstawiciela jednej z pięciu wymienionych wyżej służb) formularza „Niebieska Karta A” w przypadku podejrzewania stosowania przemocy wobec członków rodziny, w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.

Szczegółowe zasady prowadzenia „Niebieskich Kart” określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

Tekst rozporządzenia – strona Internetowy System Aktów Prawnych (ISAP):
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20112091245